Deel 8 zeflbouwfeuilleton
Ineens is alles anders, behalve dan op de bouw. Daar wordt met de nodige maatregelen doorgewerkt. Voor de rest heeft één microscopisch klein virus de halve wereld economisch plat gelegd. Voor de zomer zit deze schrale tijd van sociale terughoudendheid en reisbeperkingen er hopelijk op. Dan is het de vraag hoe de wereld er na deze Coronacrisis uit ziet. Wat betekent dat voor ons zelfbouwers op Centrumeiland?
Onwillekeurig moet ik dan terugdenken aan de vorige crisis. De gemeente Amsterdam besloot “voorzichtig te beginnen met de aanleg van de tweede fase van IJburg”. In plaats van bioscopen, winkels en een zwembad stonden in de aangepaste plannen voor Centrumeiland 700 laagbouwwoningen. Wij op XOOMlab namen de handschoen op en stelden voor het Centrumeiland te ontwikkelen vanuit particulier initiatief. Het hing in de lucht, zelfbouw was in opkomst en zelfs op IJburg 1 bestonden de leukste straten uit zelfbouwwoningen. Eind 2012 organiseerden we een bijeenkomst en schreven we in de krant dat we het Centrumeiland wilden kopen. CPEI, Collectief Particuliere EIlandontwikkeling noemden we het initiatief. Ruim een jaar werkten we aan de plannen die resulteerden in een maatschappelijk bod op het eiland. 100% zelfbouwwoningen wilden we realiseren.
Vanuit de gemeente kregen we te horen “jullie zijn te vroeg” en achteraf kunnen we de sceptische ambtenaren daar gelijk in geven. Misschien was het ons ook niet te doen om het zelf particulier ontwikkelen van een heel eiland, we wilden vooral tegenwicht bieden. We waren niet de enigen die interesse hadden in het eiland. Een aantal grote aannemer-ontwikkelaars had zich al gemeld om de laagbouw op het eiland te realiseren. De woonconcepten hadden ze er voor klaar liggen. Vol met geestdodende rijtjes nagenoeg identieke eengezinswoningen. Dit leek nog allemaal weinig concreet tot ik begin 2014 werd uitgenodigd voor een brainstormsessie over het Centrumeiland waar een exploitant van vakantiehuisjes het voorstel deed het eiland tot 2030 te pachten om er een tijdelijk vakantiepark op te realiseren. Eén van de stadsbestuurders reageerde niet onwelwillend en ik was zo onhandig om dat “een afschuwelijk staaltje politiek opportunisme te noemen.”
Achteraf, nu ik de mailwisseling die daarop volgde lees kan ik er wel om lachen, zeker omdat jaren later het verstand toch gezegevierd heeft. Centrumeiland is aangemerkt als één groot zelfbouweiland, met meer dan duizend woningen; groot, klein, appartement, grondgebonden, met of zonder tuin en omdat de bewoners zelf grote zeggenschap hebben stuk voor stuk bijzonder. Het mooiste van alles is dat ik er zelf ga bouwen. Uiteindelijk heb ik dan toch een duizendste deel van het eiland gekocht
Nu de volgende crisis zich aandient is het zaak dat de gemeente Amsterdam vast houdt aan de ingeslagen weg. In potentie is Centrumeiland het leukste eiland van IJburg. Tien bouwblokken zijn al uitgegeven, nog vijf te gaan. Tijdens de vorige crisis waren het de zelfbouwers die doorbouwden. Tegenover de kwaliteit op IJburg Steigereiland, Blok 0 in de Houthavens en blok 21 in Buiksloterham steken de projecten van de grotere ontwikkelaars schril af. Voor dezelfde prijs of minder bouwen de zelfbouwers alleen, samen of collectief woningen die uniek zijn omdat ze precies op hun wensen zijn aangepast. Het mag allemaal wel wat sneller. Hoe dat kan en welke rol de gemeente daar in speelt bewaar ik voor het volgende deel van dit feuilleton.
Harvey Otten 