10.000 extra woningen en honderden hectares extra groen in de Noordelijke stadsrand. Wie kan daar nu op tegen zijn? Het Parool sprak al over een “taboedoorbrekend plan” voordat de resultaten van het onderzoek vrijdag 20 november gepresenteerd werden en zette de toon. Wat staat er nu echt in het onderzoek naar de Noordelijke Stadsrand dat we samen met stadsschrijver Bas Kok, landschapsarchitecte Saline Verhoeven en mijn XOOMlab-collega’s André Langenberg en Joost Vorstenbosch opstelden?
Amsterdam Noord ligt ingeklemd tussen het IJ en de ring A10. De afgelopen jaren wordt de oude industrie aan de noordelijke IJ-oevers meer en meer vervangen door nieuwe woon- en werkwijken aan het water. De Ring Noord is nog altijd de achterkant van de stad terwijl Amsterdam daar aan een uniek veenweidegebied ligt. De groene weides van landelijk Noord zijn alleen via donkere tunneltjes te bereiken.
Weilandboulevards
Het Stadsrandenlab Noord Binnenstebuiten beschouwt de ring A10 als een membraan die het slechte tegenhoudt en het goede doorlaat. Binnen de ring A10 dringen brede groenstroken diep de stad binnen. Door dit groen beter te verbinden met landelijk Noord buiten de ring kunnen deze groenstroken uitgroeien tot weilandboulevards waarlangs Waterland en het Landsmeerderveld bereikbaar en voelbaar worden voor heel Amsterdam Noord.
Landschapspark
Landelijk Noord beslaat een oppervlakte van ruim 30 vierkante kilometer direct grenzend aan de stad. De gemeente Amsterdam heeft een groot deel van dit gebied in eigendom. Het onderzoeksteam stelt voor dit gemeentelijk eigendom te bestempelen als landschapspark. In het veenweidegebied komen veel uitdagingen samen. De grond daalde er met 1 meter per eeuw. De biodiversiteit neemt er af en de weidevogels staan er onder druk. Door klimaatslimme landbouw, rijkere grassoorten en de aanplant van riet en lisdoddes zou in het veen veel CO2 opgeslagen kunnen worden. Met een landschapspark in Waterland en Landsmeerderveld zou Amsterdam een groot deel van haar klimaatdoelstellingen realiseren en dat met een landschap waar landbouw, natuurontwikkeling en gezondheidsroutes hand in hand gaan.
Ringlijn Noord
Direct aan het groen in landelijk Noord begint de compacte stadsrand. Door te verdichten in de stadsrand is het mogelijk stedelijke voorzieningen rendabel te maken. In de zone tussen de ringweg en de huidige bebouwing is ruimte voor een tramverbinding die aansluit op het huidige GVB-netwerk ten zuiden van het IJ en via de Sluisbuurt, de Schellingwouderbrug en de Waterlandpleinbuurt doorloopt naar de Noord Zuidlijn. Van daaruit gaat deze Ringlijn verder langs de Banne, Oostzaan om ter plaatse van de Cornelis Douwesweg aan te sluiten op een nieuwe tramverbinding van Amsterdam naar Zaanstad.
Op de luchtfoto zijn alle plannen ingetekend. Amsterdam Noord verdichten en vergroenen is het centrale idee. Het onderzoeksteam ontdekte 150 hectare potentiële bouwgrond binnen de ring A10 en binnen de Buikslotermeer. De cijfers van 10.000 woningen zijn nog bescheiden. Dit zou veel meer kunnen zijn. Hetzelfde geldt voor de 100 hectare groen. Waterland en Landsmeerderveld samen zijn al meer dan 30 vierkante kilometer en een succesvolle samenwerking tussen landbouw, natuurontwikkeling en recreatie zou een voorbeeld kunnen zijn voor veel meer veenweidegebieden in Noord Holland.
Schellingwouderham
Het team Noord Binnenstebuiten werkte een aantal gebieden in de Noordelijke stadsrand verder uit. De stadsrand begint aan het IJmeer. De A10 scheurt daar laag over de zeedijk om ver buitendijks de Zeeburgertunnel in te duiken. Het voorstel is een nieuwe fiets- en voetgangersroute om de tunnelmond heen te leiden. Een aantrekkelijke entree naar landelijk Noord. De inham tussen de Schellingwouderbrug en de Zeeburgertunnel kan ingevuld worden met riet en natte weidegrond. Woningbouw zou hier op poten staan of drijven. Er is ruimte voor nieuwe dijkhuizen. en appartementen in het groen binnendijks.
Zuiderzeeweg
De Zuiderzeeweg loopt parallel aan de A10 door een brede anonieme groenstrook. Met de tram van de Ringlijn Noord die over de Schellingwouderbrug wordt doorgetrokken en de bebouwing aan de binnenzijde van de ring wordt de Zuiderzeeweg een stadsstraat die de Waterlandpleinbuurt met het IJ verbindt. Het groen aan de Wijkergouw wordt verbreed zodat de zichtlijn die er nu al is van Schellingwoude naar de toren in Ransdorp wordt versterkt. De volkstuincomplexen binnen en buiten de ring worden conform het bestaande beleid meer openbaar en groener ingericht.
Banne en Waterlandpleinbuurt
De Ringlijn Noord wordt doorgetrokken langs de Banne en de Waterlandplein. Met name in de Banne is aan de Ring A10 nu een desolate zone met parkeerplaatsen en een busbaan. Deze zone opwaarderen tot een stadsstraat met een tram en verbeterde fiets- en voetpaden maakt van de achterkant een voorkant. De watergangen van Kadoelen lopen nu nog via duikers onder de A10 door. Het water en de paden langs het water worden onder de A10 doorgetrokken om de weilandboulevards te verbinden met de stadsboerderijen buiten de ring.
Buikslotermeer
De ringvaart van de oude Buikslotermeerpolder en de dijk daaromheen knopen grote delen van Amsterdam Noord aan elkaar. De dijk volgt het Noordhollands kanaal, Nieuwendam, de Waterlandpleinbuurt en grenst aan Waterland en het Landsmeerderveld. Een rondje Buikslotermeer is een mooi voorbeeld van een gezondheidsroute binnen en buiten de stad. In de Buikslotermeer ligt de Ringweg aanmerkelijk lager. Hier is het eenvoudiger mogelijk delen van de ring te overkluizen met ecoducten waar ruimte is voor sportvelden. Als er een plek is waar ook buiten de Ring A10 gebouwd kan worden dan is het hier. De oude polder heeft een andere grondsamenstelling en wordt gebruikt voor substedelijke functies als de golfbaan en de voormalige rioolwaterzuivering. Wonen, recreatie en bijzondere functies kunnen hier, waar de Ringlijn Noord aansluit op de Noord Zuid lijn, gecombineerd worden.
Cornelis Douwes park
De zevende weilandboulevard bevindt zich aan de westzijde van de stad. Tussen Tuindorp Oostzaan en de Noordelijke IJ-oevers is nu al een brede groenzone. Daardoor loopt de Cornelis Douwesweg, een drukke verkeersader. Het verkeer van deze weg kan vrij eenvoudig over de Vasumweg worden geleid die parallel aan de Cornelis Douwes weg over het bedrijventerrein loopt. Hiermee komt een park vrij ter grootte van het Vondelpark dat loopt van het NDSM-terrein tot aan de Noorder IJplas. Deze weilandboulevard begeleid de fietsroutes en de nieuwe OV-verbinding naar Zaanstad.
Wat vooraf ging
De ontwerpvoorstellen voor de Noordelijke stadsrand zijn het resultaat van een onderzoek dat we het afgelopen jaar deden. In het voorjaar maakten we samen met Mel van den Berg, een student van het Mediacollege Amsterdam, een film van de eerste analyse die we hadden voor de stadsrand Noord.
Stadsrandenlab
De ontwerpstudie Stadsrandenlab is een gezamenlijk initiatief van BNA Onderzoek en ARCAM en wordt ondersteund door de gemeente Amsterdam en mede gefinancierd uit de Toeslag voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) van het ministerie van Economische Zaken, en de EFL Stichting. De Hogeschool van Amsterdam, de Academie van Bouwkunst Amsterdam en de Hogeschool Utrecht werken mee als kennispartners.
Het Stadsrandenlab Noord bestaat uit:
Bas Kok
André Langenberg
Harvey Otten
Saline Verhoeven
Joost Vorstenbosch
Download hier de publicatie Noord Binnenstebuiten:
Harvey Otten 