De woningprijzen in Amsterdam rijzen de pan uit. Wethouders, raadsleden en opiniemakers vallen over elkaar heen met plannen hoe we de gekte op de woningmarkt kunnen beteugelen. Meer corporatiewoningen, meer middenhuur en vooral meer bouwen.
Onder Amsterdammers is het populair om schande te spreken van iedereen die voor een appartement veel meer vraagt dan 1000 euro per maand. Wie durft te beweren dat de huurders dat geld voor een woning over hebben is een neoliberale huisjesmelker.
Toch vraag ik me af. Zijn de echte huisjesmelkers niet degenen die binnen de ring A10 seriematig rijtjeshuizen bouwen waar prima appartementen hadden kunnen staan? En worden we niet het meest voor de gek gehouden door ontwikkelaars die grachtenpanden in kunststof namaken in plaats van een hedendaags energieneutraal huis te bouwen?
Iedereen die pleit voor betaalbare woningen moet zich realiseren dat ook de bouwkosten door de grote vraag naar woningen hard stijgen. Hadden we betaalbare woningen gewild dan hadden we in de crisistijd moeten doorbouwen. Tussen 2008 en 2014 kwamen er jaarlijks 10.000 Amsterdammers bij terwijl er maar 2500 woningen per jaar werden gebouwd. Als we toen anti-cyclisch hadden geïnvesteerd waren wat minder bouwbedrijven over de kop gegaan en hadden we nu meer bouwers gehad.
Die vergissing uit de crisis draaien we niet terug maar anti-cyclisch denken betekent dat we nu het omgekeerde zouden moeten doen. Iedere cent subsidie die we nu direct of indirect uitgeven om betaalbare woningen te maken drijft de bouwprijzen verder op. Het klinkt cru voor wie een betaalbare woning zoekt maar met de nieuwbouw die we tot de volgende crisis realiseren gaan we het woningtekort niet oplossen. Als we drie keer zoveel woningen bouwen als in crisistijd houden we de huidige groei van de stad nauwelijks bij.
Wat we wel kunnen doen is de kwaliteit die we bouwen verhogen. De grachtengordel werd gebouwd in de Gouden eeuw, de Amsterdamse School beleefde haar hoogtepunt voordat de crisis van 1929 geen ruimte meer liet om paleizen voor de arbeiders te bouwen. Nu een woning in Amsterdam kapitalen opbrengt mogen we van de bouwers en stedenbouwers maximale kwaliteit vragen. Ook een kleine woning kan een paleis zijn als iedere vierkante meter optimaal is ingericht. Als je een paar ton betaalt voor een appartement wil je een minimale energierekening. Als de gemeente de erfpacht nog verder verhoogd verwacht je een snelle ov-verbinding en perfect onderhouden groen.
Over een paar jaar dient onvermijdelijk de volgende crisis zich aan. Laten we als de woningmarkt afvlakt en de bouwkosten dalen betaalbaar doorbouwen. Dan zijn we goedkoper uit dan dat we nu kost wat kost matige woningen voor teveel geld neerzetten. Durf ook buiten cristijd anti-cyclisch te denken. Bouw dure woningen nu het kan en eis de kwaliteit die daar bij past.
Harvey Otten 