Deel 10 zelfbouwfeuilleton
Amsterdam is volgens veel recente onderzoeken de beste woonstad van Nederland. Als ik ’s morgens op de fiets stap en langs het IJmeer via de zeedijk over het Amsterdam-Rijn kanaal naar mijn werk in het Oostelijk Havengebied fiets dan kan ik dat alleen maar beamen.
En toch ben ik af en toe jaloers op Rotterdam. Pas nog toen ik hoorde dat je in Rotterdam niet meer een vergunning hoeft aan te vragen voor je zelfbouwhuis als je met een gecertificeerde BNA-architect werkt. Architect aan zet heet het initiatief en het houdt in dat voor kleine bouwprojecten de architect verantwoordelijk is voor de kwaliteit.
Zoals ik in het vorige deel van dit feuilleton “Geduld hebben en haast houden” al schreef is daarmee veel tijd te besparen. En veel geld. De gemeente Amsterdam heeft in 2020 de legeskosten voor vergunningen naar 4% van de bouwkosten opgeschroefd.
Belangrijker nog vind ik het idee dat de architect verantwoordelijk wordt voor het hele proces. Wanneer ik met zelfbouwers en nu ook weer met mijn toekomstige buurtgenoten op het eiland spreek dan blijkt telkens weer hoe de verwachtingen uiteen lopen. Dat leidt er toe dat de één zegt dat ze het huis ook wel zonder architect hadden kunnen bouwen terwijl de ander enthousiast vertelt hoe ze dankzij hun architect zo’n fantastisch resultaat weten te bereiken. Natuurlijk zullen mijn gewaardeerde collega’s niet altijd dezelfde prestaties leveren maar het zou al helpen als er meer verantwoordelijkheid bij de architect kwam te liggen. Nu lijkt het soms alsof iedere streep die de architect zet door een aparte instantie moet worden beoordeeld. Als een aannemer de gevel door een onhandige leerling metselaar op elkaar laat stapelen kraait daar geen inspecteur naar. Wel vreemd als je bedenkt dat die architect een academische opleiding moet hebben afgerond en minimaal twee jaar werkervaring moet hebben, terwijl de leerling bouwvakker nog aan het begin van zijn beroepsopleiding staat.
Mijn ervaring is dat er weliswaar aan heel veel regels moet worden voldaan (zie de papieren tijger) maar dat er tijdens de bouw nauwelijks wordt gecontroleerd of die regels worden opgevolgd. Sinds 2008 is de eigenaar ervoor verantwoordelijk dat een gebouw aan de bouwregelgeving voldoet. Tenzij je zelf alwetend bent dien je dus professionals in te huren om aan die eisen te voldoen.
In Rotterdam keren ze het daarom om. Daar moet de architect er zorg voor dragen dat het gebouw voldoet aan de bouwkundige regels wat automatisch ook betekent dat de architect tot op het laatst betrokken moet worden bij de uitvoering. Als het bouwproces goed loopt is de architect de vertaler van de wensen van de bewoners naar de praktische uitvoering op de bouw. Dat betekent meer verantwoordelijkheid maar ook meer invloed op het eindresultaat.
Harvey Otten 